मध्यविकासाच्चिदानन्दलाभः

प्रत्यभिज्ञाहृदये 

***

सूत्र 17

अथ कथं चिदानन्दलाभो भवति?  इत्याह 

मध्यविकासाच्चिदानन्दलाभः ।।१७।।

सर्वान्तरत्वेन वर्तमानत्वात् तद्भित्तिलग्नतां विना न कस्यचित् अपि स्वरूपानुपपत्तेः संविदेव भगवती 'मध्यम' । सा तु मायादशायां तथाभूतापि स्वरूपं गूहयित्वा 

'प्राक्संवित्प्राणे परिणता'

इति नीत्या प्राणशक्तिभूमिं स्वीकृत्य, अवरोहक्रमेण बुद्धिदेहादिभुवम् अधिशयाना, नाडीसहस्रसरणिम् अनुसृता । तत्रापि च पलाशपर्णमध्यशाखान्यायेन आब्रह्मरन्ध्रात् अधोवक्त्रपर्यन्तं प्राणशक्तिब्रह्माश्रयमध्यमनाडीरूपतया प्राधान्येन स्थिता, तत एव सर्ववृत्तीनाम् उदयात्, तत्रैव च विश्रामात् । एवं भूतापि एषा पशूनां निमीलितस्वरूपैव स्थिता । यदा तु उक्तयुक्तिक्रमेण सर्वान्तरतमत्वे मध्यभूता संविद्भगवती विकसति, यदि वा वक्ष्यमाणक्रमेण मध्यभूता ब्रह्मनाडी विकसति, तदा 'तद्विकासात् चिदानन्दस्य' उक्तरूपस्य 'लाभः' -- प्राप्तिर्भवति । ततश्च प्रागुक्ता जीवन्मुक्तिः ।।१७।।

***

मध्यविकासे युक्तिमाह 

विकल्पक्षय-शक्तिसंकोचविकासवाहच्छेदाद्यन्तकोटिनिभालनादय इहोपायाः ।।१८।।

***

(क्रमशः,  follows the next post.)

--