तत्परिज्ञाने चित्तमेव....

प्रत्यभिज्ञाहृदये 

सूत्र 12

***

उक्तं च प्रत्यभिज्ञाटीकायाम् :

'शरीरमेव घट्यादि वा ये षट्त्रिंशतत्त्वमयं ।

शिवरूपतया पश्यन्ति तेऽपि सिद्ध्यन्ति ।।'

इति  ।।१२।।

--

उक्तसूत्रार्थ प्रातिपक्ष्येण तत्त्वदृष्टिं दर्शयितुमाह --

तत्परिज्ञाने चित्तमेव अन्तर्मुखीभावेन, 

चेतनपदाध्यारोहात् चितिः ।।१३।।

पूर्वसूत्रव्याख्याप्रसङ्गेन प्रमेयदृष्ट्या वितत्य व्याख्यातप्रायमेतत् सूत्रम्, शब्दसंगत्या तु अधुना व्याख्यायते । 'तस्य' आत्मीयस्य पञ्चकृत्यकारित्वस्य 'परिज्ञाने' सति अपरिज्ञानलक्षणकारणापगमात् स्वशक्तिव्यामोहिततानिवृत्तौ स्वातन्त्र्यलाभात् प्राक् व्याख्यातं यत् 'चित्तं' तदेव संकोचिनीं बहिर्मुखतां जहत् अन्तर्मुखीभावेन चेतनपदाध्यारोहात्, ग्राहकभूमिकाक्रमणक्रमेण संकोचकलाया अपि विगलनेन स्वरूपापत्त्या 'चितिर्' भवति, स्वां चिन्मयीं परां भूमिमाविशति इत्यर्थः ।।१३।।

***

(क्रमशः  follows in the next post.)