बललाभे विश्वमात्मसात्करोति

प्रत्यभिज्ञाहृदये 

सूत्र १५

***

यदा पुनः करणेश्वरीप्रसरसंकोचं संपाद्य सर्गसंहारक्रमपरिशीलनयुक्तिम् आविशति तदा 

बललाभे विश्वमात्मसात्करोति ।।१५।।

चितिरेव देहप्राणाद्याच्छादननिमज्जनेन स्वरूपम् उन्मग्नत्वेन स्फारयन्ती बलम्, यथोक्तं 

'तदाक्रम्य बलं मन्त्राः .........।'

इति । एवं च 'बललाभे' -- 'उन्मग्नस्वरूपाश्रयणे' क्षित्यादि-सदाशिवान्तं 'विश्वम् आत्मसात् करोति' --स्वरूपाभेदेन निर्भासयति । तदुक्तं पूर्वगुरुभिः स्वभाषामयेषु क्रमसूत्रेषु 

'यथा वह्निरुद्बोधितो दाह्यं दहति, तथा विषयपाशान् भक्षयेत्'

इति ।

'न चैवं वक्तव्यम् -- विश्वात्मसाकाररूपा समावेशभूः कादाचित्की । कथम् उपादेया इयं स्यात् इति, यतो देहाद्युन्मज्जननिमज्जनवशेन इदम् अस्याः कादाचित्कत्वम् इव आभाति । वस्तुतस्तु चितिस्वातन्त्र्यावभासितदेहाद्युन्मज्जनात् एव कादाचित्कत्वम् । एषा तु सदैव प्रकाशितमाना, अन्यथा तु देहादि अपि न प्रकाशेत । अत एव देहादिप्रमातृताभिमाननिमज्जनाय अभ्यासः, न तु सदा प्रथमानतासारप्रमातृताप्राप्त्यर्थम्, 

इति श्रीप्रत्यभिज्ञाकाराः ।।१५।।

***

एवं च 

चिदानन्दलाभे देहादिषु चेत्यमानेष्वपि चिदैकात्म्यप्रतिपत्तिदार्ढ्यं जीवन्मुक्तिः ।।१६।।

***

(क्रमशः  follows the next post) 

--